By Marathi Deta 
जलद वर्णन
अल्ट्रा शॉर्ट ड्युरेशन फंड्स हे कर्ज व मनी मार्केट साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात, ज्यांची सरासरी मुदत ३ ते ६ महिने असते.
या फंडांनी ठेवलेल्या सिक्युरिटीजमुळे (जे निश्चित उत्पन्न देणाऱ्या असतात), अल्ट्रा शॉर्ट ड्युरेशन म्युच्युअल फंड्सचा वाढीचा दर इक्विटी म्युच्युअल फंड्सच्या तुलनेत कमी असतो. मात्र त्याच वेळी, हे फंड कमी जोखमीचे गुंतवणूक पर्याय मानले जातात.
उपयुक्त माहिती
गुंतवणूकदार या फंडांचे “युनिट्स” खरेदी करू शकतात. ही युनिट्स “नेट अॅसेट व्हॅल्यू” किंवा “NAV” या किंमतीवर उपलब्ध असतात.
NAV ही किंमत दररोज बदलते, कारण फंडाने ठेवलेल्या निश्चित उत्पन्न साधनांवर मिळणाऱ्या व्याजावर ती अवलंबून असते.
गुंतवणूकदार या युनिट्स केव्हाही विकू शकतात, आणि विक्रीच्या दिवशी असलेल्या NAV वर त्याचे मूल्य ठरते.
एकूण खरेदी रक्कम = युनिट्सची संख्या X खरेदी दिवशीचा NAV
एकूण विक्री रक्कम = युनिट्सची संख्या X विक्री दिवशीचा NAV
एकूण नफा = एकूण विक्री रक्कम – एकूण खरेदी रक्कम
फंड प्रकार – पर्याय
फंड हाऊसद्वारे हे फंड खालील दोन पर्यायांमध्ये दिले जाऊ शकतात:
- IDCW पर्याय (Dividend/पाऊट पर्याय):
फंडमध्ये झालेली वाढ गुंतवणूकदाराच्या बँक खात्यात पिरियडिक पद्धतीने ‘डिव्हिडंड्स’ किंवा ‘पाऊट्स’ म्हणून परत दिली जाते. - ग्रोथ पर्याय:
फंडमधील वाढ पुन्हा फंडामध्येच गुंतवली जाते, त्यामुळे युनिट्सच्या NAV मध्ये वाढ होते आणि नफा NAV वाढीच्या रूपात मिळतो.
एग्झिट लोड (Exit Load)
काही म्युच्युअल फंड्समध्ये, जर गुंतवणूक कमी कालावधीत विकली गेली, तर एक लहान फी (एग्झिट लोड) आकारली जाऊ शकते.
योग्य गुंतवणूक पर्याय
अल्ट्रा शॉर्ट ड्युरेशन म्युच्युअल फंड्स अल्पकालीन गुंतवणूक हेतूसाठी उपयुक्त मानले जातात.
परतावा *
या फंड्समधून परतावा हमीशीर नसतो. तरीही, नकारात्मक परताव्याची शक्यता खूपच कमी असते.
मागील ५ वर्षांच्या कालावधीत सरासरी परतावा ५% ते ६.५% प्रति वर्ष इतका राहिला आहे, जो **फिक्स्ड डिपॉझिट (FD)**च्या तुलनेत तुल्य किंवा अधिक असतो.
जोखीम स्तर
हे फंड निश्चित उत्पन्न साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात म्हणून त्यांना कमी जोखमीचे मानले जाते.
तरीसुद्धा, या फंडांनी कोणत्या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक केली आहे व त्यांची क्रेडिट रेटिंग काय आहे, हे तपासणे गरजेचे आहे.
लिक्विडिटी (चलनविषयक सुलभता)
अल्ट्रा शॉर्ट ड्युरेशन फंड्स अतिशय लिक्विड मानले जातात.
डेब्ट फंड्समध्ये पैसे T+1 दिवसात मिळतात, म्हणजे विक्रीच्या दुसऱ्या व्यावसायिक दिवशी गुंतवणूकदाराला रक्कम मिळते.
रुचिकर तथ्ये
लिक्विड फंड्सप्रमाणेच, अल्ट्रा शॉर्ट ड्युरेशन फंड्स हे स्टेपओव्हर फायनान्शियल व्हेइकल्स मानले जातात – म्हणजेच, अल्पकालीन गरजेसाठी जिथे पैसे थांबवायचे असतात, आणि ते न वापरता ठेवायचे नसतील, तिथे हे फंड उपयोगी पडतात.
कर परिणाम (Tax Implications)
१ एप्रिल २०२३ पूर्वी घेतलेले डेब्ट म्युच्युअल फंड्स:
- २ वर्षांआधी विक्री केली तर:
नफा शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेन मानला जातो आणि गुंतवणूकदाराच्या इन्कम टॅक्स स्लॅबसारखा कर लागतो. - २ वर्षांनंतर विक्री केली तर:
नफा लाँग टर्म कॅपिटल गेन मानला जातो आणि १२.५% कर लागतो.
१ एप्रिल २०२३ नंतर घेतलेले फंड्स:
- नफा गुंतवणूकदाराच्या एकूण उत्पन्नात समाविष्ट केला जातो आणि त्यावर स्लॅबसारखा कर लागतो.
नोंद: जर नफा झाला नाही (कॅपिटल लॉस झाला), तर त्यावर कोणताही कर लागू होत नाही.
डिव्हिडंड / पाऊटवर कर
गुंतवणूकदाराला मिळणाऱ्या सर्व डिव्हिडंड्स / पिरियडिक पाऊट्स यांचाही समावेश एकूण उत्पन्नात करावा लागतो.