By Marathi Deta 
संक्षिप्त माहिती
लिक्विड फंड्स हे उच्च-गुणवत्तेच्या निश्चित उत्पन्न साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात ज्यांची सरासरी मुदत/कालावधी ९१ दिवसांपर्यंत असते. अशा उच्च दर्जाच्या साधनांमध्ये सरकारी सिक्युरिटीज, कमर्शियल पेपर्स, ट्रेझरी बिले इत्यादींचा समावेश होतो.
या फंड्समधील गुंतवणूक निश्चित उत्पन्नात असल्यामुळे, लिक्विड म्युच्युअल फंड्सचे वाढीचे प्रमाण सामान्यतः इक्विटी म्युच्युअल फंड्सपेक्षा कमी असते. तथापि, हे फंड कमी जोखमीचे (Low Risk) मानले जातात.
उपयुक्त अतिरिक्त माहिती
- गुंतवणूकदार या फंडांचे “युनिट्स” खरेदी करू शकतात. ही युनिट्स “नेट अ‍ॅसेट व्हॅल्यू” (NAV) या दराने खरेदी करता येतात.
- NAV दररोज बदलतो, जो या फंडांनी केलेल्या निश्चित उत्पन्नाच्या साधनांवर मिळणाऱ्या व्याजावर अवलंबून असतो.
- गुंतवणूकदार या युनिट्स कोणत्याही वेळी विकू शकतात आणि त्या दिवशीचा NAV दर लागू होतो.
हिशोब कसा होतो:
- एकूण खरेदी रक्कम = युनिट्सची संख्या × खरेदीच्या दिवशीचा NAV
- एकूण विक्री रक्कम = युनिट्सची संख्या × विक्रीच्या दिवशीचा NAV
- एकूण नफा = विक्री रक्कम – खरेदी रक्कम
फंड प्रकारांचे पर्याय
लिक्विड फंड्समध्ये दोन पर्याय असतात:
- IDCW पर्याय (डिव्हिडंड/पेयआउट पर्याय) – फंडमधील वाढ थेट गुंतवणूकदाराच्या खात्यावर डिव्हिडंडच्या स्वरूपात दिली जाते.
- Growth पर्याय – फंडातील वाढ पुन्हा फंडात गुंतवली जाते, त्यामुळे गुंतवणूकदाराचा नफा NAV मध्ये वाढ होण्याच्या स्वरूपात मिळतो.
एग्झिट लोड (Exit Load)
काही म्युच्युअल फंड्स लवकर विकल्यास, म्हणजेच विशिष्ट कालावधीच्या आधी, काही शुल्क (Exit Load) आकारतात.
योग्य कोणासाठी?
लिक्विड म्युच्युअल फंड्स अतिशय अल्पकालीन गुंतवणुकीसाठी चांगला पर्याय मानला जातो.
परतावा (Returns)
- लिक्विड फंड्स कोणताही परतावा हमी देत नाहीत.
- मात्र नकारात्मक परताव्याची शक्यता फारच कमी असते.
- मागील ५ वर्षांच्या सरासरी परताव्याचे प्रमाण ५% ते ६% प्रति वर्ष इतके आहे.
जोखीम पातळी (Risk Level)
- लिक्विड फंड्स हे कमी जोखमीचे गुंतवणूक पर्याय आहेत कारण ते निश्चित उत्पन्नाच्या साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात.
- तरीही, हे फंड कोणत्या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करतात आणि त्यांचे क्रेडिट रेटिंग काय आहे, हे तपासणे आवश्यक आहे.
तरलता (Liquidity)
- हे फंड खूपच तरल (Liquid) असतात.
- पैसे मिळण्याची प्रक्रिया जलद असते – T+1, म्हणजे विक्रीनंतर एक व्यावसायिक दिवसात पैसे खात्यात जमा होतात.
रुचिकर तथ्ये (Interesting Facts)
- लिक्विड फंड्सना एक “स्टेपओव्हर फाइनान्शियल व्हेईकल” मानले जाते. म्हणजेच, खर्चासाठी लागणारी रक्कम थोडा वेळ वापरायची नसेल, तर ती फंडात गुंतवता येते.
- हे फंड अशा डेट सिक्युरिटीजमध्येही गुंतवणूक करतात ज्या वैयक्तिक गुंतवणूकदारांना थेट उपलब्ध नसतात.
कर परिणाम (Tax Implications)
१ एप्रिल २०२३ पूर्वी खरेदी केलेले डेट म्युच्युअल फंड्स:
- २ वर्षांच्या आत विकल्यास: नफा (Short Term Capital Gain) तुमच्या इन्कममध्ये धरून स्लॅबप्रमाणे कर भरावा लागतो.
- २ वर्षांनंतर विकल्यास: नफा (Long Term Capital Gain) वर १२.५% कर लागू होतो.
१ एप्रिल २०२३ नंतर खरेदी केलेले डेट म्युच्युअल फंड्स:
- नफा तुमच्या इन्कममध्ये धरला जातो आणि इन्कम टॅक्स स्लॅबप्रमाणे कर भरावा लागतो.
लक्षात ठेवा – Capital Loss असेल, तर कोणताही कर लागत नाही.
तसेच, डिव्हिडंड/पेयआउट्स वरही इन्कम टॅक्स स्लॅबनुसार कर भरावा लागतो.
कोठे गुंतवणूक करावी?
सर्वोत्तम लिक्विड फंड्स: भारतातील टॉप परफॉर्मिंग लिक्विड फंड्समध्ये गुंतवणूक करा (etmoney.com)
लिक्विड म्युच्युअल फंड्स: २०२५ मध्ये गुंतवणुकीसाठी सर्वोत्तम लिक्विड फंड्स | 5paisa